Benoem GFE in de afvalstoffenverordening
Door GFE als een aparte categorie in de afvalstoffenverordening van een gemeente op te nemen, kan de infrastructuur rond de inzameling van GFE van huishoudens georganiseerd worden.
Hoe kun je de afvalstoffenverordening toepassen?
In de afvalstoffenverordening kunnen allerlei zaken rondom huishoudelijk afval geregeld worden. Voor GFT (groente, fruit, tuinafval) geldt dat deze afvalstroom sinds 1 januari 2024 verplicht als aparte categorie ingezameld moet worden. Door GFE (groente, fruit en etensresten) aan te wijzen als aparte categorie in de afvalstoffenverordening van huishoudelijk afval, kun je een hoogwaardige reststroom creëren die geen tuinafval bevat.
Daarnaast kan GFE in de volgende onderdelen in de afvalstoffenverordening worden opgenomen om een beter functionerende infrastructuur rond het apart inzamelen van GFE van huishoudens te organiseren. Dit kan resulteren in een groter volume en hogere kwaliteit van GFE, wat een hoogwaardige verwerking van GFE tot compost mogelijk maakt.
Onderdeel 1: het aanwijzen van de inzameldienst
Het inzamelen van huishoudelijk afval - en dus GFE - kan de gemeente zelf uitvoeren (inbesteden), een gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie of coöperatie (quasi-inbesteden) of een externe partij (aanbesteden). Deze verschillende opties bieden ieder mogelijkheden rond GFE.
Onderdeel 2: het aanwijzen van de inzamelplaats
In de afvalstoffenverordening - of in het omgevingsplan - kun je een inzamelplaats voor GFE afval aanwijzen. Dit kan op een eigen milieustraat of op een milieustraat van naastgelegen gemeenten of marktpartijen.
Onderdeel 3: het vastleggen van het gescheiden inzamelen van GFE
In de afvalstoffenverordening kan GFE als aparte inzamelcategorie worden opgenomen. Verder moet je hierin de frequentie van de inzameling en de locatiekeuze vastleggen. Hier kun je ook uitzonderingen voor delen van de gemeente opnemen, zoals voor hoogbouw of het centrumgebied.
Onderdeel 4: gescheiden aanbieden van GFE
Als GFE gescheiden wordt ingezameld, dan moet dit ook gescheiden aangeboden worden. Het probleem is echter dat er vaak nog vervuiling van andere afvalstoffen in de stroom GFE zit. Zo komen er bij huishoudens vaak stukken plastic of glas in het GFE afval terecht.
Je kan gebruik maken van de volgende instrumenten in de afvalstoffenverordening om de kwaliteit van GFE te waarborgen:
- Het opstellen van een welles/nietes lijst. Dit is een concrete omschrijving van wat wel en niet onder GFE valt. Een dergelijke lijst voorkomt discussies en biedt een kader voor handhaving. Veel gemeenten gebruiken dit soort lijsten al, maar het handhaven hierop is tijdrovend en daarmee duur.
- Gebruikmaken van de vrijstellingsmogelijkheid: bepaalde hoeveelheden (fracties) van andere afvalstoffen die in de GFE stroom mogen voorkomen zonder dat een bepaalde kwaliteit verloren gaat.
Onderdeel 5: de inzamelmiddelen en - voorzieningen van GFE
In de afvalstoffenverordening kan je regels opstellen over de manier waarop huishoudens gebruik kunnen maken van de verschillende inzamelmiddelen en -voorzieningen.
Inzamelmiddelen zijn bijvoorbeeld afvalpassen en huis-aan-huiscontainers. Hierdoor is het mogelijk om van huishoudens de hoeveelheid afval en de mate van het aanbieden van afval langs de weg of met de afvalpas te monitoren. Hier kunnen fiscale prikkels - zoals afvalstoffenheffing - aan gekoppeld worden om huishoudens te stimuleren GFE afval enerzijds te verminderen en anderzijds beter te scheiden.
Zie voor meer informatie het instrument Pas een vast en variabel reinigingsrecht toe. Let goed op de privacy-wetgeving (AVG). De NVRD heeft factsheets en modellen ontwikkeld die rekening houden met de AVG in combinatie met inzicht in de afvalstromen van huishoudens.
Verder moet een besluit over de locaties van afvalvoorzieningen worden getroffen, zoals voor het plaatsen van ondergrondse containers. Dit neem je op in een los locatiebesluit of in het omgevingsplan. Zie voor meer informatie het instrument Neem regels op in het omgevingsplan over organische reststromen
Zie voor meer informatie de modeltekst van VNG over de afvalstoffenverordening.
Uit de praktijk
Veel gemeenten hebben GFT als een aparte categorie in hun afvalstoffenverordening opgenomen, zoals de gemeente Amsterdam en de gemeente Groningen. Dit is sinds januari 2024 verplicht. Er is nog geen gemeente die specifiek GFE of GFE/T als aparte categorie in de afvalstoffenverordening heeft benoemd.
Voorwaarden
- De afvalstoffenverordening wordt in het belang van de bescherming van het milieu vastgesteld.
- De afvalstoffenverordening heeft betrekking op huishoudelijk afval en niet op bedrijfsafval. Bioafval van bijvoorbeeld horecabedrijven (ook wel Swill) valt hier dus niet onder.
- De afvalstoffenverordening mag geen vergunningplicht bevatten voor het inzamelen van bepaalde categorieën bedrijfsafvalstoffen of gevaarlijke afvalstoffen.
Juridische toelichting
Artikel 10.23 Wet milieubeheer (hierna: Wm) stelt dat de gemeenteraad (in het belang van de bescherming van het milieu) een afvalstoffenverordening dient vast te stellen, tenzij deze regels in het omgevingsplan zijn opgenomen. Sinds de inwerkingtreding van de Omgevingswet kunnen gemeenten dus kiezen of zij de regels over het inzamelen van afvalstoffen in de afvalstoffenverordening of in het omgevingsplan vastleggen.
Op dit moment zijn gemeenten nog in de transitie om het tijdelijke deel van het omgevingsplan (bruidsschat genoemd) om te zetten naar het uiteindelijke nieuwe deel van het omgevingsplan.
Vanwege de complexiteit en het lange transitietraject van het omgevingsplan bevelen wij aan om voorlopig de afvalstoffenverordening aan te houden, zodat alle afvalregels overzichtelijk op één plek vermeld staan.
Voor de middellange termijn is het wel verstandig om de regels uit de afvalverordening in het omgevingsplan op te nemen, zodat alle regels rondom de fysieke leefomgeving op één plek vermeld staan.
Uit het Besluit gescheiden inzamelen huishoudelijke afvalstoffen en uit sectorplan 6 van het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP3) volgt dat GFT als aparte categorie in de afvalstoffenverordening opgenomen dient te worden. LAP3 is voor twee jaar verlengd tot 29 december 2025. De gemeenteraad is op grond van artikel 10:21 lid 4 Wm bevoegd om ook andere categorieën huishoudelijk afval aan te wijzen.
| Rechtsgebied | Publiekrecht > Milieurecht |
| Citeertitel | Wet milieubeheer (Wm) |
| Artikel | 10.23 |
| Geldig vanaf | Invalid Date |